در مى‌آيند1. و آنگاه در فضا، پراكنده مى‌شوند2 و از سلسله كوههاى سر به آسمان كشيده، جز سرايى باقى نمى‌ماند3.

وضع آسمان و ستارگان

ماه4 و خورشيد5 و ستارگان عظيمى كه بعضى از آنها ميليونها بار از خورشيد ما بزرگتر و پرفروعتر است به تيرگى و خاموشى مى‌گرايند6، و نظم حركت آنها به هم مى‌خورد7، و از جمله ماه و خورشيد به هم مى‌پيوندند8 و آسمانى كه همچون سقف محفوظ و محكمى بر اين جهان، احاطه كرده است سست و متزلزل مى‌شود9 و مى‌شكافد و از هم مى‌درد10 و طومار آن در هم مى‌پيچد11 و اجرام آسمانى به صورت فلز مذابى در مى‌آيد12 و فضاى جهان پر از دود و ابر مى‌شود13.

شيپور مرگ

در چنين اوضاع و احوالى است كه شيپور مرگ، نواخته مى‌شود و همه موجودات زنده مى‌ميرند14 و در جهان طبيعت، اثرى از حيات نمى‌ماند، و وحشت و اضطراب بر جانها سايه مى‌افكند15 مگر كسانى كه از حقايق و اسرار هستى، آگاهند و دلهايشان غرق معرفت و محبّت الهى است.

---------------------------------------

1. معارج / 9، قارعه / 5.
2. طه / 105-107، مرسلات / 10.
3. كهف / 8، نبأ / 20.
4. القيامه / 8.
5. تكوير / 1.
6. تكوير / 2.
7. انفطار / 2.
8. القيامه / 9.
9. طور / 1، الحاقّه / 16.
10. الرحمن / 37، الحاقّه / 16، مزمل / 18، مرسلات / 9، نبأ / 19، انفطار / 1، انشقاق / 1.
11. انبياء / 104، تكوير / 11.
12. معارج / 8.
13. فرقان / 25، دخان / 10.
14. زمر / 68، الحاقّه / 13، يس / 49.
15. نمل / 87-89.

شيپور حيات و آغاز رستاخيز

سپس جهان ديگرى كه قابليّت بقاء و ابديّت داشته باشد، برپا مى‌شود1، و صحنه گيتى با نور الهى روشن مى‌گردد2، و شيپور حيات به صدا در مى‌آيد3 و همه انسانها (بلكه حيوانات نيز)4در يك لحظه، زنده مى‌شوند5 و سراسيمه و هراسان6 همانند ملخها و پروانگانى كه در هوا منتشر مى‌شوند7 با سرعت8، به سوى محضر الهى روانه مى‌گردند9 و همگى در صحنه عظيمى فراهم مى‌آيند10 و غالباً مى‌پندارند كه توقّفشان در عالم برزخ به اندازه يك ساعت يا يك روز يا چند روز بوده است11.

ظهور حكومت الهى و انقطاع سببها و نَسَبها

در آن عالم، حقايق آشكار مى‌شود12 و حكومت و سلطنت الهى، ظهور تامّ مى‌يابد13 و چنان هيبتى بر خلايق، سايه مى‌افكند كه هيچ كس را ياراى بلند سخن گفتن نيست14، و هر كسى به فكر سرنوشت خويش است و حتّى فرزندان از پدر و مادر، و خويشان و نزديكان از يكديگر، فرار مى‌كنند15، و اساساً رشته نسبها و سَبَبها مى‌گسلد16 و دوستيهايى كه بر پايه

---------------------------------------

1. ابراهيم / 48، زمر / 67، مريم / 38، ق / 22.
2. زمر / 69.
3. زمر / 68، كهف / 99، ق / 20، 42، نبأ / 18، نازعات / 13-14، مدّثّر / 8، صافّات / 19.
4. انعام / 38، تكوير / 5.
5. كهف / 47، نحل / 77، قمر / 50، نبأ / 18.
6. ق / 20.
7. قارعه / 4، قمر / 7.
8. ق / 44، معارج / 43.
9. يس / 51، مطفّفين / 30، القيامه / 12، 30، و نيز رجوع كنيد به آيات «حشر» و «نشر» و «لقاءالله» و «رجوع الى الله و «ردّ الى الله».
10. كهف / 99، تغابن / 9، نساء / 87، انعام / 12، آل عمران / 9، هود / 103.
11. روم / 55، نازعات / 46، يونس / 45، اسراء / 52، طه / 103-104، مؤمنون / 113، احقاف / 35.
12. ابراهيم / 21، العاديادت / 10، الطارق / 9، ق / 22، الحاقّه / 18.
13. حج / 65، فرقان / 26، غافر / 16، انفطار / 19.
14. هود / 105، طه / 108، 111، نبأ / 38.
15. عبس / 34-37، شعراء / 88، معارج / 10-14، لقمان / 33.
16. بقره / 166، مؤمنون / 101.

منافع و معيارهاى دنيوى و شيطانى بوده تبديل به دشمنى مى‌گردد1، و حسرت و پشيمانى از تقصيرهاى گذشته، دلها را فرا مى‌گيرد2.

محكمه عدل الهى

آنگاه عدل الهى، تشكيل مى‌شود و اعمال همه بندگان، حاضر مى‌گردد3 و نامه هاى اعمال، توزيع مى‌شود4 و انتساب هر كارى به فاعل آن، چنان آشكار است كه ديگر نيازى نيست كه از كسى بپرسند چه كرده اى5؟

در اين دادگاه، فرشتگان و پيامبران و برگزيدگان خدا به عنوان شهود و حضور دارند6 و حتّى دست و پا و پوست بدنها گواهى مى‌دهد7 و حساب همه مردم به دقّت، رسيدگى و با ميزان الهى، سنجيده مى‌شود8 و براساس عدل و قسط درباره ايشان داورى مى‌گردد9، و هركس نتيجه سعى و كوشش خود را مى‌يابد10، و به نيكوكاران، ده برابر پاداش داده مى‌شود11، و هيچ كس بار ديگرى را نمى‌كشد12، اما كسانى كه ديگران را گمراه كرده‌اند علاوه بر گناهان خودشان، معادل گناهان گمراه شدگان را نيز بر دوش مى‌كشند13. (بدون اينكه از گناهان آنان

-------------------------------------------

1. زخرف / 67.
2. انعام / 31، مريم / 39، يونس / 54.
3. آل عمران / 30، تكوير / 14، اسراء 49.
4. اسراء / 13-14، 71، الحاقّه / 19، 25، انشقاق / 7، 10.
5. الرحمن / 39.
6. زمر / 69، بقره / 143، آل عمران / 140، نساء / 41، 69، هود / 18، حج / 78، ق / 21، نحل / 84، 89.
7. نور / 24، يس / 65، فصّلت / 20-21.
8. اعراف / 8، 9، انبياء / 47، مؤمنون / 102-103، قارعه / 6-8.
9. يونس / 54، 93، جاثيه / 17، نحل / 78، زمر / 69، 75.
10. النجم / 40-41، بقره / 281، 286، آل عمران / 25 ،161، انعام / 70، هود / 111، ابراهيم / 51، طه / 15، غافر / 17، جاثيه / 22، طور / 21، مدثّر / 38، يس / 54، زمر / 24.
11. انعام / 160 .
12. النجم / 39، انعام / 146، فاطر / 18، زمر / 7.
13. نحل / 25، عنكبوت / 13، ضمناً از اينجا مى‌توان حدس زد كه كسانى هم كه موجب هدايت ديگران شده‌اند ثواب مضاعف خواهند داشت چنانكه صريحاً در روايات آمده است.

كاسته شود) همچنين عوض و بدلى از كسى پذيرفته نمى‌شود1 شفاعت كسى مقبول نمى‌گردد2 مگر شفاعت كسانى كه از طرف خداى متعال، مأذون باشند و براساس معيارهاى مرضىّ خدا شفاعت كنند3.

بسوى اقامتگاه ابدى

سپس حكم الهى اعلام شده4 نيكوكاران و تبهكاران از يكديگر جدا مى‌شوند5 و مؤمنان، روسفيد و شاد و خندان بسوى بهشت6، و كافران و منافقان، روسياه و اندوهگين و با ذلّت و خوارى به سوى دوزخ، روانه مى‌گردند7 و همگى از دوزخ، عبور مى‌كنند8 در حالى كه از چهره مؤمنان، نور مى‌تابد و راهشان را روشن مى‌سازد9 و كافران و منافقان در تاريكى به سر مى‌برند.

منافقانى كه در دنيا با مؤمنان، اختلاط داشتند آنها را صدا مى‌زنند كه رو به سوى ما كنيد تا از نور شما استفاده كنيم، و پاسخ مى‌شنوند كه بايد براى اكتساب نور، به عقب (به دنيا) برگرديد! باز مى‌گويند: مگر ما در دنيا با شما نبوديم؟ و پاسخ مى‌شنوند: چرا، در ظاهر با ما بوديد ولى خودتان را گرفتار كرديد و دلهايتان دچار شكّ و ترديد و قساوت شد و امروز، كارتان يكسره شده و از شما و از كافران، عوضى پذيرفته نمى‌شود و سرانجام، كافران و منافقان در كام دوزخ فرو مى‌روند10.

--------------------------------------

1. بقره / 48-123، آل عمران / 91، لقمان / 33، مائده / 36، حديد / 15.
2. بقره / 48، 123، 254، مدثّر / 48.
3. انبياء / 28، بقره / 255، يونس / 3، مريم / 87، طه / 109، سبأ / 23، زخرف / 86، النجم / 26.
4. اعراف / 44.
5. انفاق / 37، روم / 4، 16، 43، 44، شورى / 7، هود / 105-108، يس / 59.
6. زمر / 73، آل عمران / 107، مريم / 85، القيامه / 24-42، مطفّفين / 24، غاشيه / 8، عبس / 38-39.
7. زمر / 60-71، آل عمران / 106، انعام / 124، يونس / 27، مريم / 86، طه / 101، 124-126، ابراهيم / 43، قمر / 8، معارج / 44، غاشيه / 2، اسراء / 72، 97، عبس / 40، 41.
8. مريم / 71-72.
9. حديد / 12.
10. حديد / 13-15، نساء / 140.

هنگامى كه مؤمنان به بهشت، نزديك مى‌شوند درهاى آن گشوده مى‌شود و فرشتگان رحمت به استقبال آنان مى‌آيند و با سلام و احترام، مژده سعادت ابدى به ايشان مى‌دهند1.
و از سوى ديگر، هنگامى كه كافران و منافقان به دوزخ مى‌رسند درهاى آن باز مى‌شود و فرشتگان عذاب، با خشونت آنان را مورد سرزنش قرار داده به ايشان وعده عذاب ابدى مى‌دهند.

بهشت

در بهشت، باغهاى وسيع به پهناى آسمانها و زمين2 و پوشيده از انواع درختها با همه گونه ميوه رسيده و در دسترس3 و ساختمانهاى باشكوه و نهرهاى آب زلال4 و شير و عسل و شراب طهور5، و از هر چيزى كه مورد ميل و رغبت بهشتيان باشد6 و فوق خواسته هاى آنان وجود دارد7.

بهشتيان با لباسهاى حرير و پرنيان و انواع زينتها آراسته8 و رو در روى يكديگر بر تختهاى مرصّع و بسترهاى نرم، تكيه مى‌دهند و به حمد و سپاس الهى مى‌پردازند9 و سخن بيهوده‌اى بر زبان نمى‌آورند و نمى‌شنوند10. نه سرما ايشان را مى‌آزارد و نه گرما11، نه رنج و خستگى و ملالى دارند12 و نه ترس و اندوهى13، و نه در دل، كينه و كدورتى14.

پيش خدمتان زيبا در اطرافشان حركت مى‌كنند15 و جامهاى شراب بهشتى به آنان

----------------------------------------

1. زمر / 73، رعد / 22، 24.
2. آل عمران / 133، حديد / 21.
3. الحاقّه / 23، الدهر / 6، 18، 21، مطفّفين / 28.
4. بقره / 25، آل عمران / 15، و دهها آيه ديگر.
5. محمد / 15، الدهر 6، 18، 21، مطفّفين / 28.
6. نحل / 31، فرقان / 16، زمر / 34، فصّلت / 31، شورى / 22، زخرف / 70، 71، ق / 35.
7. ق / 35.
8. كهف / 31، حج / 23، فاطر / 33، دخان / 53، دهر / 21، اعراف / 32.
9. اعراف / 43، يونس / 10، فاطر / 34، زمر / 74.
10. مريم / 62، نبأ / 35، غاشيه / 11.
11. دهر / 13.
12. مريم / 62، نبأ / 35، غاشيه / 11.
13. اعراف / 35، حجر / 48.
14. اعراف / 43، حجر / 47.
15. طور / 22، واقعه / 17، دهر / 19.

مى نوشانند كه لذّت و نشاط زايد الوصفى مى‌بخشد و هيچ گونه آفتى ندارد1. و از انواع ميوه ها و گوشت مرغان، تناول مى‌كنند2 و از مصاحبت همسران زيبا و مهربان و ناآلوده بهره مى‌برند3. و از همه بالاتر، از نعمت روحى رضوان الهى برخوردار مى‌شوند4 و لطفهايى را از پروردگارشان دريافت مى‌دارند كه ايشان را غرق سرور مى‌سازد و هيچ كس نمى‌تواند تصوّرى از مرتبه آن سرور، داشته باشد5. و اين سعادت بى مانند و نعمتهاى وصف ناشدنى و رحمت و رضوان و قرب الهى براى هميشه ادامه خواهد يافت6 و پايانى نخواهد داشت7.

دوزخ

دوزخ، جايگاه كافران و منافقاتى است كه هيچ نور ايمانى در دلهايشان وجود ندارد8، و گنجايش آن، چنان است كه پس از در برگرفتن همه تبهكاران، باز هم «هل من مزيد» مى‌گويند9! سراسر آتش است و آتش، عذاب است و عذاب!!
شعله هاى آتش از هر سو زبانه مى‌كشد و صداى گوش خراش و خشم آلود آنها بر وحشت و

---------------------------------------

1. صافّات / 45-47، ص / 51، طور / 23، زخرف / 71، واقعه / 18-19، دهر / 5-6، 15-19، نبأ / 34، مطفّفين / 25-28.
2. ص / 51، طور / 22، الرحمن / 52، 68، واقعه / 20-21، مرسلات / 42، نبأ / 32.
3. بقره / 25، آل عمران / 15، نساء / 57، صافّات / 48-49، ص / 52، زخرف / 70، دخان / 54، طور / 20، الرحمن / 56، 70-74، واقعه / 22-23، 34-37، نبأ / 33.
4. آل عمران / 15، توبه / 21، 72، حديد / 20، مائده / 119، مجادله / 29، بيّنه / 8.
5. سجده / 17.
6. بقره / 25-82، آل عمران / 107، 36، 198، نساء / 13، 57، 122، مائده / 85، 119، اعراف / 42، توبه / 22، 72، 89، 100، يونس / 26، هود / 23، 108، ابراهيم / 23، حجر / 48، كهف / 3، 108، طه / 76، انبياء / 102، مؤمنون / 11، فرقان / 16، 76، عنكبوت / 58، لقمان / 9، زمر / 73، زخرف / 71، احقاف / 14، ق / 34، فتح / 5، حديد / 12، مجادله / 22، تغابن / 9، طلاق / 11، بيّنه / /8
7. دخان / 56، فصّلت / 8، انشقاق / 25، تين / 6.
8. نساء / 140 و دهها آيه ديگر.
9. ق / 30.

اضطراب مى‌افزايد1، قيافه ها عبوس و درهم كشيده و سياه و زشت و چروكيده است2 و حتّى در چهره فرشتگان دوزخيان هم اثرى از مهر و عطوفت و نرمى ديده نمى‌شود3.

دوزخيان با غل و زنجير و بندهاى آهنين، بسته شده اند4 و آتش، سراپاى آنان را فراگرفته5، و خودشان آتش گيره آنند6. در فضاى دوزخ جز آه و ناله و ضجّه و فرياد دوزخيان و نهيب دوزخيان، صدايى به گوش نمى‌رسد7. بر سر و روى تبهكاران، آب جوشان مى‌ريزند كه اندرون آنان را نيز ذوب مى‌كند8، و هر گاه از فرط عطش و التهاب، درخواست آب كنند، آب داغ و آلوده و گنديده‌اى به آنان داده مى‌شود كه آن را با حرص و ولع مى‌نوشند9، و غذايشان از درخت «زقّوم» است كه از آتش مى‌رويد و خوردن آن بر سوزش اندرونشان مى‌افزايد10، و لباسشان از ماده سياه و چسبنده‌اى است كه خود، موجب عذابشان مى‌گردد11 و همنشينان شياطين و جنّيان گنهكارند كه آرزوى دورى از آنان را مى‌كنند12، و نسبت به يكديگر نيز لعن و نفرين مى‌فرستند13.

همين كه بخواهند زبان عذرخواهى به درگاه الهى گشايند فرمان دورباش و ساكت باش، خاموششان مى‌كند14 پس به دوزخبانان پناه مى‌برند كه شما از خدا بخواهيد كه اندكى از عذاب ما بكاهد، پاسخ مى‌شنوند: مگر خداى متعال، پيامبرانش را مبعوث نفرمود و حجت را بر شما تمام نكرد15؟
بار ديگر، درخواست مرگ مى‌كنند و جواب مى‌شنوند كه شما براى هميشه در دوزخ خواهيد

-----------------------------------------

1. هود / 106، انبياء / 100، فرقان / 12، مُلك / 7-8.
2. آل عمران / 106، مُلك / 27، مؤمنون / 104، زمر / 60.
3. تحرير / 91.
4. رعد / 5، ابراهيم / 49، سبأ / 33، غافر / 71، 72، الحاقّه / 32، دهر / 4.
5. ابراهيم / 50، فرقان / 13، انبياء / 98، جنّ / 15، تحريم / 6.
6. بقره / 24، آل عمران / 10، انبياء / 98، جنّ / 15، تحريم 6.
7. فرقان / 13-14، انشقاق / 11.
8. حج / 19، 20، دخان / 48.
9. انعام / 70، يونس / 4، كهف / 29، واقعه / 42-44، 55، محمد / 15.
10. صافّات / 62-66، ص / 57، دخان / 45-46، واقعه / 52، 53، نبأ / 25، غاشيه / 6-7.
11. ابراهيم / 17، طه / 74، فاطر 36.
12. زخرف / 38-39، شعراء / 94-95، ص / 85.
13. اعراف / 38-39، عنكبوت / 25، مرسلات / 35-36.
14. مؤمنون / 108، روم / 57، غافر / 52، مرسلات / 35-36.
15. غافر / 49-50.

ماند1. و با اينكه مرگ از هر سوى برايشان مى‌بارد نمى‌ميرند2 و هر چه پوست بدنشان بسوزد بار ديگر پوست نو مى‌رويد و عذابشان ادامه مى‌يابد3.

از بهشتيان درخواست اندكى آب و خوراك مى‌كنند و پاسخ مى‌شنوند كه خداى متعال نعمتهاى بهشتى را بر شما حرام كرده است4. و بهشتيان از آنان مى‌پرسند: چه چيز موجب بدبختى شما شد و به دوزختان كشاند؟ مى‌گويند: ما اهل نماز و عبادت خدا نبوديم و به مستمندان كمك نمى‌كرديم و با تبهكاران همسو مى‌شديم و روز قيامت را تكذيب مى‌كرديم5.

آنگاه به ستيز با يكديگر مى‌پردازند6، گمراه شدگان به گمراه كنندگان مى‌گويند: اين شما بوديد كه ما را گمراه كرديد، آنان پاسخ مى‌دهند: شما به دلخواه از ما پيروى كرديد7.
زيردستان به زبردستان مى‌گويند: اين شما بوديد كه ما را به اين بدبختى كشانديد، آنان پاسخ مى‌دهند: مگر ما به زور، شما را از راه راست بازداشتيم8؟

سرانجام، به شيطان مى‌گويند: اين تو بودى كه موجب گمراهى ما شدى، و او پاسخ مى‌دهد: خدا به شما وعده راستين داد و نپذيرفتيد، و من وعده دروغ دادم پذيرفتيد، پس به جاى سرزنش من، خويشتن را سرزنش كنيد، و امروز هيچ كدام نمى‌توانيم به فرياد ديگرى برسيم9. و بدين سان، چاره‌اى جز تن دادن به كيفر كفر و نافرمانى خودشان نمى‌بينند و جاودانه در عذاب مى‌مانند10.

-------------------------------------

1. زخرف / 77.
2. ابراهيم / 17، طه / 74، فاطر / 36.
3. نساء / 56.
4. اعراف / 50.
5. مدّثر / 39-47.
6. ص / 59-64.
7. اعراف / 38-39، صافّات / 27-33، ق / 27-28.
8. ابراهيم / 21، سبأ / 31-33.
9. ابراهيم / 22.
10. بقره / 39، 81، 162، 217، 257، 275، آل عمران / 88، 116، نساء / 169، مائده / 37، 80، انعام / 128، اعراف / 36، توبه / 17، 63، 68، يونس / 27، 52، هود / 107، رعد / 5، نحل / 29، كهف / 108، طه 101، سجده / 20، مؤمنون / 103، احزاب / 65، زمر / 72، غافر / 76، زخرف / 74، مجادله / 17، تغابن / 10، جنّ / 23، بيّنه / 6.

پرسش

1- وضع زمين و آسمان به هنگام رستاخيز را شرح دهيد.
2- كيفيت آغاز رستاخيز و اوصاف آن را بيان كنيد.
3- محكمه عدل الهى را شرح دهيد.
4- حركت مؤمنان و كافران بسوى اقامتگاه ابديشان را توضيح دهيد.
5- نعمتهاى بهشتى را شرح دهيد.
6- وضع دوزخ و دوزخيان را بيان كنيد.
7- گفتگوهاى دوزخيان را شرح دهيد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: